Od października 2023 do czerwca 2025 nasza szkoła realizowała przedsięwzięcie „Czyste powietrze- LoKen jesteśmy na TAK!” Nr 5929/23/B-EE/ECP-924/DEE
(w ramach programu priorytetowego „Program Regionalnego Wsparcia Edukacji Ekologicznej” z udziałem środków udostępnionych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dla Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku). Realizację zaplanowanych działań rozpoczęły prace nad przygotowaniem materiałów graficznych, w tym logo projektu, banerów, plakatów, ulotek, środków i pomocy dydaktycznych oraz koszulek promujących projekt. Na potrzeby projektu została opracowana strona internetowa, na której dokumentowane były wszystkie działania podejmowane w ramach przedsięwzięcia „Czyste powietrze- LoKen jesteśmy na TAK!”. Dodatkowo informacje o wydarzeniach zamieszczane były na bieżąco na stronie szkoły oraz informowano o nich szerszą społeczność lokalną poprzez artykuły na stronie internetowej Starostwa Powiatowego, portalu Podlasie24, a także w lokalnej prasie.
Czas realizacji projektu był dla całej społeczności naszej szkoły, ale też i dla środowiska lokalnego, okresem nauki, badań, warsztatów, spotkań, planowania, projektowania, promowania i współdziałania na rzecz ochrony czystego powietrza. Warto przypomnieć i podsumować najważniejsze wydarzenia, przyjrzeć się raz jeszcze korzyściom, jakie przyniósł młodzieży i całej szkole udział w projekcie.
Szkolenia i warsztaty
Kluczowe znaczenie w realizacji celów przedsięwzięcia „Czyste powietrze- LoKen jesteśmy na TAK!” miały tematyczne szkolenia i warsztaty. Zajęcia skierowane były do uczniów Zespołu Szkół w Siemiatyczach, a cały ich cykl odbył się dwa razy (po jednym cyklu w każdym roku szkolnym). Realizowane były na terenie szkoły oraz w Nadleśnictwie Nurzec-Stacja. Młodzież pracowała metodami aktywnymi, najczęściej w grupach. Opracowywała zagadnienia, analizowała dane, dyskutowała, prezentowała wyniki, wyciągała wnioski. Podczas zajęć warsztatowych brała udział w wykładach i prelekcjach, a następnie prowadziła obserwacje i badania w terenie. Zastosowane metody rozbudzały wśród uczniów ciekawość poznawczą i skłaniały do przemyśleń nad poruszanymi problemami. Atrakcyjność i efektywność zajęć bez wątpienia podnosiło wykorzystanie sprzętu multimedialnego oraz zakupionych w ramach dofinansowania pomocy dydaktycznych.
Pierwsze szkolenie, zatytułowane „Zoom na powietrze”, pozwoliło uczniom przyjrzeć się dokładniej atmosferze, poznać rodzaje i źródła jej zanieczyszczenia oraz wpływ tychże zanieczyszczeń na zdrowie człowieka, kondycję roślin, zwierząt i całych ekosystemów.
Podczas szkolenia „Nasza misja to mniejsza emisja” uczniowie analizowali codzienne czynności wykonywane przez przykładowego typowego nastolatka i objaśniali ich wpływ na emisję gazów cieplarnianych. Analiza przypadku pozwoliła im dostrzec związki pomiędzy swoimi codziennymi wyborami, a zmianami klimatu oraz zrozumieć, co tak naprawdę oznacza pojęcie niskiej emisji.
„Był sobie dom” to temat trzecich, ostatnich zajęć szkoleniowych. Analizując przypadek tzw. „nieklimatycznego domu” młodzież diagnozowała jego problemy i szukała dobrych rozwiązań technicznych. Efektem pracy grupowej była charakterystyka łatwego w eksploatacji „domu klimatycznego”, zbudowanego z naturalnych materiałów z zastosowaniem przyjaznych otoczeniu rozwiązań technologicznych.
Cykl warsztatów rozpoczęły zajęcia zatytułowane „Gdzie mieszka pył?”, dzięki którym uczniowie przyjrzeli się nieracjonalnym działaniom człowieka, powodującym powstawanie zanieczyszczeń powietrza. „Uzbrojeni” w wiedzę teoretyczną uczestnicy warsztatów rozpoczęli eksperyment. Polegał on na zebraniu próbek zanieczyszczeń osadzających się na budynkach w różnych lokalizacjach, ich obserwacja i wyciągnięcie wniosków. Podczas podsumowania określano stopień czystości powietrza w poszczególnych miejscach, omawiano różnice pomiędzy próbkami oraz ich przyczyny.
Poznanie sposobów zmniejszania emisji zanieczyszczeń w gospodarstwie domowym, nabycie umiejętności świadomej konsumpcji zasobów naszej planety oraz badanie swojego śladu ekologicznego było głównym celem realizacji warsztatu pt. „Moje nawyki, a powietrza wyniki”. Wykład połączony z prezentacją zapewnił uczniom wiedzę teoretyczną, a grupowa praca ze specjalnie przygotowanymi kartami pozwoliła na omówienie związków między codziennymi nawykami a stanem jakości powietrza -w tym smogu oraz kształtowanie tych nawyków. Uczniowie indywidualnie wyliczali swój ślad na podstawie e-kalkulatora śladu ekologicznego oraz zostali zachęceni do monitorowania własnego „odcisku stopy” w ciągu czterech tygodni.
Serię warsztatów kończyły zajęcia zatytułowane ”Niska emisja- skutki dla środowiska”, które przeprowadzone zostały na terenie Nadleśnictwa Nurzec. Podczas pierwszej ich części uczniowie wysłuchali prelekcji na temat funkcji lasu oraz jego znaczenia w drodze do zrównoważonego rozwoju, a podczas drugiej uczestniczyli w badaniach na terenie Rezerwatu Przyrody „Grąd Radziwiłłowski”. Trzyosobowe grupy szukały porostów, które należało sfotografować, opisać ich lokalizację oraz określić stan czystości powietrza posługując się skalą porostową. Na zakończenie miało miejsce podsumowanie wyników, wymiana doświadczeń i żywa dyskusja o ważnej roli czystego powietrza w całym ekosystemie.
Konkursy
W ramach przedsięwzięcia „Czyste powietrze- LoKen jesteśmy na TAK!” zorganizowane zostały w naszej szkole dwa konkursy o tematyce ekologicznej „Dbajmy o czyste powietrze”– fotograficzny i plastyczny. Miały one na celu zwrócenie uwagi na zagrożenia związane z zanieczyszczeniem powietrza oraz jego wpływem na zdrowie ludzi i środowisko naturalne, kształtowanie proekologicznych postaw związanych z dbaniem o czyste powietrze, a także inspirowanie do zmiany nawyków mających wpływ na zanieczyszczenie powietrza. Konkursy artystyczne to doskonały sposób na połączenie kreatywności z edukacją i aktywizacją społeczną. Motywowały one młodych ludzi do zgłębiana tematu ekologii, gdyż podczas tworzenia pracy musieli oni dowiedzieć się więcej o problemach środowiskowych, a także o sposobach ich rozwiązywania.
Zadaniem uczestników konkursu fotograficznego było wykonanie dwóch zdjęć dokumentujących określone działanie człowieka i jego wpływ (negatywny lub pozytywny) na jakość powietrza. Konkurs ogłoszony został we wrześniu 2023 r. i cieszył się dużym zainteresowaniem młodzieży. Do końca lutego 2024 r. zgłoszono do niego 48 prac autorstwa 24 uczniów. Fotografie ocenione zostały przez profesjonalne jury. Zwycięzcy konkursu otrzymali nagrody- akcesoria sportowe promujące zdrowy styl życia, zakupione z funduszy pozyskanych w ramach realizowanego projektu.
Każdy uczestnik konkursu plastycznego, który został ogłoszony na początku roku szkolnego 2024/2025, mógł zgłosić jedną pracę w formie plakatu. Musiała ona dotyczyć tematyki zanieczyszczenia i ochrony powietrza. Plakat mógł być wykonany dowolną techniką. W konkursie wzięło udział 19 osób z różnych klas LO. Podczas rozdania dyplomów i nagród, które miało miejsce 4 grudnia 2024 r. na forum całej szkoły, dyrektor Bożena Krzyżanowska podsumowała dotychczasowe działania realizowane w ramach przedsięwzięcia “Czyste powietrze – LoKen jesteśmy na TAK!”. Nagrody dla zwycięzców konkursu, akcesoria sportowe promujące zdrowy styl życia, zostały zakupione z funduszy pozyskanych w ramach realizowanego projektu.
Wszystkie prace uczestników obu konkursów były eksponowane w szkole, na stronach internetowych i w mediach społecznościowych, co zwiększało zasięg ich przekazu. Podsumowując, konkursy plastyczne i fotograficzne to znacznie więcej niż tylko rywalizacja. To skuteczne narzędzie edukacyjne i motywacyjne, które pozwala młodzieży aktywnie włączyć się w ochronę środowiska, jednocześnie rozwijając swoje pasje i talenty.
Imprezy i akcje edukacyjne
Akcja „LoKen – rowerem do szkoły” to kolejne wydarzenie, którego głównym celem była edukacja na rzecz zrównoważonego transportu oraz zmiana nawyków i przyzwyczajeń, zachęcenie do wyboru roweru jako bezpiecznego środka transportu w dotarciu do szkoły lub pracy.
Do pierwszej edycji akcji zgłosiło się 45 uczniów i 4 nauczycieli. Od 8 do 12 kwietnia 2024 r. przemierzali oni drogę do szkoły i z powrotem pieszo lub używając nieemisyjnego środka transportu. Każdy z uczestników akcji otrzymał kartę rejestracji i notował w niej ilość pokonanych w ten sposób kilometrów. Okazało się, że przez pięć dni przemierzyli oni wspólnie 709 kilometrów. Dzięki zastosowaniu do obliczeń kalkulatora CO2 dowiedzieli się, że biorąc udział w akcji ograniczyli o 0,13 tony ilość wyemitowanego do atmosfery dwutlenku węgla. W drugiej edycji akcji, trwającej od 10 do 16 kwietnia 2025 r., wzięło udział 40 uczestników, ograniczyli oni emisję dwutlenku węgla do atmosfery o 0,12 tony, pokonując 689 kilometrów.
Po obu edycjach akcji odbyły się ogólnoszkolne podsumowania. Organizatorzy mają nadzieję, że wypracowane nawyki – wybór roweru, hulajnogi czy spaceru – pozostaną z uczestnikami na dłużej. Warto pamiętać, że nawet niewielkie zmiany w codziennych nawykach mogą mieć realny wpływ na ochronę środowiska.
Piknik „Czyste powietrze – LoKen jesteśmy na TAK!” zorganizowano przy współpracy ze Starostwem Powiatowym. Odbył się on 7 października 2023 roku i był skierowany do mieszkańców całego powiatu. Udział wzięli w nim również wystawcy z zewnątrz: Fotowoltaika by Energy Solutions, PRONAR, Nadleśnictwo Nurzec, Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Siemiatyczach, Stowarzyszenie „Lokalna Grupa Działania – Tygiel Doliny Bugu” i Oerlemans Foods. Uczniowie naszej szkoły przygotowali wystawy, quizy, gry i zabawy, mające na celu edukację ekologiczną. Podczas wydarzenia rozdawane były ulotki zawierające informacje o zagrożeniach wynikających z zanieczyszczenia atmosfery oraz o sposobach dbania o czyste powietrze, a także informacje o realizowanym projekcie. Piknik cieszył się dużym zainteresowaniem lokalnego środowiska- wzięło w nim udział ponad 800 osób.
Kolejnym wydarzeniem skierowanym do społeczności lokalnej, tym razem do jej dorosłych przedstawicieli, była konferencja ekologiczna. Odbyła się ona 12 marca 2024 r. w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Siemiatyczach, a wśród zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele władz samorządowych, jednostek wojska, policji, straży, Nadleśnictwa Nurzec, urzędów, szkół oraz duchowni. Bożena Krzyżanowska, dyrektor Zespołu Szkół w Siemiatyczach, w swoim przemówieniu przedstawiła założenia projektu ekologicznego „Czyste powietrze – LoKen jesteśmy na TAK!”. Prelegenci w swoich wykładach omówili wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka (mgr Monika Orzełowska- Wydział Nauk Medycznych i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu w Siedlcach), sposoby zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza i korzyści z uczestnictwa w projektach „Czyste powietrze” NFOŚiGW, WFOŚiGW (dr Tadeusz Demby- Rektor Nadbużańskiej Szkoły Wyższej im. Marka J. Karpia w Siemiatyczach) oraz wady i zalety rolnictwa ekologicznego (dr inż. Mirosław Angielczyk- właściciel Firmy Dary Natury Koryciny).
Konferencja miała na celu podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców naszego powiatu, pomoc w zrozumieniu ogromnej wagi jakości powietrza dla zdrowia i życia każdego człowieka tu i teraz oraz w przyszłości. Prelegenci wskazywali korzyści z uczestnictwa w programie „Czyste Powietrze”, podawali przykłady dobrych praktyk– zrealizowanych inwestycji i wynikających z nich korzyści. Podczas konferencji wyeksponowane były banery promujące czyste powietrze, uczestnicy, około 200 osób, otrzymali broszury informacyjne.
23 maja 2025 r. w Zespole Szkół w Siemiatyczach odbył się ECO-HAPPENING „STOP SMOG – rowerem do szkoły, do pracy”, zorganizowany pod honorowym patronatem Starosty Siemiatyckiego. Wydarzenie wieńczyło realizację przedsięwzięcia „Czyste powietrze– LoKen jesteśmy na TAK!”. Szczególne przesłanie Eco-happeningu to zwrócenie uwagi na potrzebę zmniejszenia smogu fotochemicznego (powstającego ze spalin) poprzez rezygnację z jazdy samochodem i wybranie jako środka transportu roweru lub innego nieemisyjnego pojazdu. Wydarzenie promowało postawy ekologiczne i zdrowy stylu życia.
Eco-happening rozpoczął się na placu przed szkołą rejestracją uczestników, którzy otrzymali specjalnie zaprojektowane koszulki z odblaskami. Po krótkiej części oficjalnej nieemisyjny peleton przejechał ulicami miasta na skwer przy ul. Gen. Andersa, gdzie już czekały liczne stoiska z atrakcjami przygotowanymi przez młodzież naszej szkoły oraz Nadleśnictwo Nurzec i Przedsiębiorstwo Komunalne w Siemiatyczach. Były wśród nich quizy ekologiczne związane, konkurencje sportowe oraz smaczne napoje i przekąski.
Eco-happening cieszył się dużym zainteresowaniem wśród uczniów oraz społeczności lokalnej. Ogółem wzięło w nim udział ponad 600 osób, w tym prawie 400 spoza szkoły. Byli wśród nich: mieszkańcy miasta, uczniowie i nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 1 i Szkoły Podstawowej nr 3 w Siemiatyczach, dzieci z przedszkola, przedstawiciele Nadleśnictwa Nurzec oraz siemiatyckiej Policji. Międzypokoleniowa integracja środowiska lokalnego, nawiązywanie nowych kontaktów i wymiana pozytywnych doświadczeń z pewnością dodatnio wpłyną na rozwój postaw sprzyjających dbaniu o czyste powietrze.
Podsumowanie
Projekt ekologiczny został zrealizowany zgodnie z założeniami, a jego cele – zarówno ogólne, jak i szczegółowe – zostały osiągnięte. Działania projektowe miały charakter dydaktyczno-wychowawczy i profilaktyczny. Uczniowie uczestniczący w projekcie zdobyli wiedzę teoretyczną oraz umiejętności praktyczne z zakresu ochrony środowiska. Rozwinęli umiejętność pracy zespołowej, prowadzenia badań i formułowania wniosków, zostali zmotywowani do podejmowania proekologicznych działań w życiu codziennym, wzrosła ich świadomość na temat roli aktywności fizycznej i zdrowego stylu życia.
Dzięki udziałowi w projekcie szkoła wzbogaciła swoją bazę dydaktyczną o nowoczesne pomoce edukacyjne, w tym laptop, pyłomierz, model anatomiczny człowieka, zestawy badawcze i tablicę informacyjną. Wpłynęło to na podniesienie jakości i atrakcyjności prowadzonych zajęć edukacyjnych. Przy szkole powstała trwała infrastruktura wspierająca ekologiczne postawy (stacja naprawy rowerów, stojaki rowerowe). Wzrósł prestiżu szkoły jako placówki promującej edukację ekologiczną i zdrowotną.
Realizacja projektu ekologicznego w Zespole Szkół w Siemiatyczach przyczyniła się do podniesienia świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu. W ramach przedsięwzięcia informowano o sposobach ochrony powietrza, a także o programach z zakresu przeciwdziałania emisjom realizowanych przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Młodzież zachęcała społeczność lokalną do korzystania z nieemisyjnych środków transportu oraz organizowała akcje sprzyjające integracji różnych grup społecznych wokół wspólnego celu – poprawy jakości środowiska.
Łączenie podczas realizacji projektu działań edukacyjnych z praktycznym wykorzystaniem sprzętu i pomocy dydaktycznych przyniosło korzyści młodzieży, szkole i lokalnemu środowisku. Zdobyta wiedza, utrwalone nawyki oraz powstała infrastruktura proekologiczna będą służyć społeczności szkolnej przez wiele kolejnych lat, sprzyjając dalszemu rozwojowi edukacji ekologicznej i prozdrowotnej.
